Η γέννηση ενός νέου είδους οικονομικής υπερδύναμης

Πορτραίτο

Η Ευρώπη είναι μια καινούργια πολιτική οντότητα και εμπορική δύναμη στην παγκόσμια σκηνή. Αριθμεί 455 εκατομμύρια πολίτες που αντιπροσωπεύουν το 7% της ανθρώπινης φυλής. Ενώ είναι μικρότερη αριθμητικά από την Κίνα και την Ινδία - η καθεμιά από τις οποίες υπερβαίνει σε πληθυσμό το ένα δισεκατομμύριο - , η ΕΕ ήδη έχει πληθυσμό συντριπτικά μεγαλύτερο από αυτό των ΗΠΑ, των οποίων τα 293 εκατομμύρια αποτελούν το 4,6 % της ανθρώπινης φυλής και η Ιαπωνία, με τα 120 εκατομμύρια του πληθυσμού της που αντιστοιχούν στο 2,1% της ανθρώπινης φυλής, είναι νάνος μπροστά της.
Η ΕΕ σήμερα είναι η μεγαλύτερη ενιαία εσωτερική αγορά, όπως και η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στον τομέα των αγαθών, σ' όλο τον κόσμο. Ελάχιστοι Αμερικανοί, γράφει ο συγγραφέας, έχουν επίγνωση της ισχύος των ευρωπαϊκών υπερεθνικών εταιρειών. Οι 61 από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κατάλογο του περιοδικού Fortune Global Fortune 500, είναι ευρωπαϊκές, ενώ μόνο 50 είναι αμερικανικές και 29 έχουν έδρα την Ασία. Στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνονται και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών. Ενδεικτικά αναφέρεται ο εκδοτικός τομέας, όπου η μεγαλύτερη εκδοτική εταιρεία βιβλίων στον κόσμο είναι η 167άχρονη γερμανική εταιρεία μέσων ενημέρωσης Bertelsmann, τρίτη κατά σειρά μεγέθους μετά την Time Warner και την Walt Disney. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ είναι η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη και στον τομέα υπηρεσιών.
Το 2000, στην Ευρώπη αντιστοιχούσαν 590,8 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 24% του συνολικού εμπορίου υπηρεσιών, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ που ερχόταν δεύτερες με 550,9 δισεκατομμύρια ευρώ και μερίδιο 22%. Η Ιαπωνία ερχόταν τρίτη με απόσταση, με 201,6 δισεκατομμύρια ευρώ και μερίδιο της τάξης του 8% της παγκόσμιας αγοράς. Επιπλέον, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που έχουν εμπορικό έλλειμμα και εισάγουν περισσότερα απ' όσα εξάγουν, οι εξαγωγές της ΕΕ είναι περισσότερες από τις εισαγωγές της.
Το 2003, το ΑΕΠ των 10,5 τρισεκατομμυρίων της ΕΕ ήδη υπερβαίνει εκείνο των 10,4 τρισεκατομμυρίων των ΗΠΑ και είναι σχεδόν 6,5 φορές μεγαλύτερο από κείνο της Κίνας.
Το αξιοσημείωτο γεγονός είναι η ταχύτητα με την οποία η Ευρώπη πρόλαβε τις ΗΠΑ μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Το 1960, η αμερικανική οικονομία παρήγαγε σχεδόν τα διπλάσια αγαθά και υπηρεσίες ανα ώρα από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί. Όμως, το 2002, η Ευρώπη είχε σχεδόν καλύψει το χάσμα της παραγωγικότητας ανά εργάσιμη ώρα, φτάνοντας στο 97% του αμερικανικού επιπέδου.
Την ίδια χρονιά, και παρά την ορμητική άνοδο της παραγωγικότητας στις ΗΠΑ, έξι ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν υψηλότερη παραγωγικότητα από την αμερικανική. Το 2002, ο μέσος εργάτης στην Νορβηγία παρήγαγε 45,55 δολάρια αγαθών και υπηρεσιών ανά ώρα, έναντι των 38,83 δολαρίων των ΗΠΑ. Το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Ολλανδία παρήγαγαν επίσης περισσότερα αγαθά ανά ώρα σε σχέση με τις ΗΠΑ. Όμως, αυτές είναι μικρές χώρες λέει. Τι γίνεται με τις μεγάλες χώρες που μετράνε ;

Λοιπόν, συνεχίζει, στη Γερμανία το 2002, σημειώθηκε μεγαλύτερη παραγωγικότητα ανά εργάσιμη ώρα απ'ότι στις ΗΠΑ. Ο μέσος εργάτης παρήγαγε προϊόν αξίας 39,39 δολαρίων ανά ώρα. Και η χαριστική βολή : οι Γάλλοι εργάτες παρήγαγαν προϊόν αξίας 41,85 δολαρίων ανά ώρα ή 3,02 δολάρια περισσότερα από όσα παρήγαγαν οι Αμερικανοί εργάτες, που σημαίνει 7% μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Η Γαλλία έρχεται τρίτη κατά σειρά, από την άποψη της παραγωγικότητας, στον κόσμο, ακριβώς μετά από την Νορβηγία και το Βέλγιο. Και πέντε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής την παραγωγικότητα των ΗΠΑ - Δανία, Αυστρία, Ιταλία, Ελβετία και Φιλανδία.
Τέλος, από την άποψη της υλικής της υπόστασης, η Ευρώπη ακόμα διαμορφώνεται. Με την ένταξη νέων χωρών, η Ένωση περιλαμβάνει χώρο που εκτείνεται από την Φιλανδία μέχρι την Μεσόγειο κι από την Ιρλανδία μέχρι τη Μαύρη θάλασσα. Μεγάλο μέρος της δυναμικής της ΕΕ εξαρτάται από την ικανότητά της να δημιουργήσει μια δυναμική κι ενιαία εσωτερική αγορά συναλλαγών κι ενιαίο εμπορικό στίβο. Ακόμα διανύει τα πρώτα στάδια της δημιουργίας ηπειρωτικού δικτύου μεταφορών, ενός ολοκληρωμένου ηλεκτρικού κι ενεργειακού δικτύου, ενός κοινού πλέγματος επικοινωνιών, μιας ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών κι ενός ενοποιημένου ρυθμιστικού πλαισίου για την διεξαγωγή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Η ΕΕ έχει ιδρύσει τα λεγόμενα Διευρωπαϊκά Δίκτυα που καλύπτουν τους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, με στόχο τη σύνδεση όλης της Ευρώπης σ' ένα ενιαίο , τελευταίας τεχνολογίας, πλέγμα. Το τίμημα της ενοποίησης της Ευρώπης αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια και θα χρηματοδοτηθεί τόσο από τις κυβερνήσεις όσο κι από τον ιδιωτικό τομέα.

Πηγές στοιχείων : Jeremy Rifkin, Το Ευρωπαίκό όνειρο, Λιβάνης 2005 κι η ιστοσελίδα που ήδη αναφέρθηκε.