Σάββατο 14 Φεβρουαρίου 2009

Ευρώπη

Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, Στρασβούργο - Γαλλία
Άγαλμα που απεικονίζει τον ελληνικό μύθο της πριγκίπισσας της Φοινίκης Ευρώπη, την οποία ο Δίας με τη μορφή ταύρου αποπλάνησε και την μετέφερε στην Κρήτη, όπου έγινε βασίλισσα και μητέρα των Μινωϊτών βασιλέων, στο κράτος των οποίων αναπτύχθηκε ο πρωϊμότερος πολιτισμός σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Ο Αγήνορας, βασιλιάς των Φοινίκων, ( Λίβανος ) είχε τρεις γιους και μία κόρη που την λέγανε Ευρώπη κι ήταν θεόμορφη στα κάλλη.
Κάποτε, είδε στον ύπνο της ότι η Ασία και η ήπειρος που τη χωρίζει η θάλασσα από την Ασία, μεταμορφωμένες σε γυναίκες, πάλευαν μεταξύ τους για κείνη. Η καθεμιά τους ήθελε να πάρει την Ευρώπη στην εξουσία της. Σε τούτο τον αγώνα νικήθηκε η Ασία, πού χε θρέψει αναστήσει την Ευρώπη, κι αναγκάστηκε να την παραχωρήσει στην άλλη.
Η Ευρώπη ξύπνησε τρομαγμένη από τούτο τ' όνειρο, γιατί δεν μπορούσε να το εξηγήσει. Και βάλθηκε η μικρή κόρη του Αγήνορα να προσκυνάει ταπεινά τους Θεούς και να τους παρακαλάει να τη γλυτώσουν από τη συμφορά που ίσως την περίμενε.
Έπειτα, ντυμένη με πορφυρά χρυσοΰφαντα ρούχα πήγε με τις φιλενάδες της σ' ένα καταπράσινο κι ολάνθιστο ξέφωτο, κοντά στ' ακρογιάλι. Εκεί, τα κορίτσια μάζευαν παιζογελώντας κάθε λογής λουλούδια στα χρυσά τους καλάθια : ζουμπούλια, σαφράνια, βιολέτες και κρίνα.
Η κόρη του Αγήνορα, που ξεχώριζε στην ομορφιά ανάμεσα στις φίλες της όπως ξεχώριζε η Αφροδίτη ανάμεσα στις τρεις Χάριτες, μάζευε τριαντάφυλλα, κόκκινα σαν τη φωτιά. Οι νεανικές φωνές των κοριτσιών αντηχούσαν μακριά στην ανθισμένη πρασιά και στην περουζένια άπλα της θάλασσας, σκεπάζοντας τον απαλό της φλοίσβο.
.
Η αρπαγή της Ευρώπης
Νωπογραφία στην Πομπηία
Δε χάρηκε όμως για πολύ καιρό η Ευρώπη τούτη τη ξένοιαστη ζωή. Ο μεγάλος γιος του Κρόνου Δίας, την είδε κι αποφάσισε να την κλέψει. Για να μην την τρομάξει, μεταμορφώθηκε σ' έναν υπέροχο ταύρο. Όλο το τρίχωμα του ταύρου αυτού άστραφτε σα μάλαμα κι είχε στο κούτελό του μια βούλα που φωτοβολούσε σα φεγγαρόφωτο. Τα χρυσά του κέρατα ήταν καμπυλωτά, σα μισοφέγγαρο, όταν πρωτοβγαίνει στα ματωμένα βασιλέματα του Ήλιου.
Ο πανώριος τούτος ταύρος πρόβαλε στο ξέφωτο και λαφροπατώντας, μόλις π' άγγιζε το χορτάρι, ζύγωσε την κόρη. Τα κορίτσια δεν τρόμαξαν καθόλου : τον περιτριγύρισαν και τον χάιδευαν καλοσυνάτα Ο ταύρος πλησίασε την Ευρώπη, της έγλειψε τα χέρια και κάθισε ήμερα δίπλα της. Τα χνώτα του μύριζαν αμβροσία κι ο αέρας γύρω μοσχοβόλησε.
Η Ευρώπη του χάιδεψε το τρίχωμα με τ' απαλό της χέρι, έσφιξε το κεφάλι του στην αγκαλιά της και το φίλησε. Ξάπλωσε τότε ο ταύρος στα πόδια της όμορφης κόρης, καμώθηκε πως νυστάζει και την παρακάλεσε ν' ανέβει στη ράχη του. Η Ευρώπη γελώντας, κάθισε στη φαρδιά ράχη του ταύρου. Κι άλλες κοπέλες θέλησαν να καθίσουν δίπλα της, μα ο ταύρος ορθώθηκε και βάλθηκε να τρέχει προς τη μεριά της θάλασσας. Είχε αρπάξει αυτήν που ποθούσε.
.
Η αρπαγή της Ευρώπης
Ψηφιδωτό του 3ου αιώνα π.Χ., στη Σπάρτη
Ημερολόγιο Ιονικής - Λαϊκής Τράπεζας 1968
Τρομαγμένες, μπήξανε τις φωνές οι κοπέλες της Σιδωνίας. Η Ευρώπη άπλωσε τα χέρια της και τους ζητούσε βοήθεια, αλλά αυτές δεν μπορούσαν πια να την βοηθήσουν. Ο χρυσοκέρατος ταύρος πετούσε γοργός σαν τον άνεμο.
Έπειτα, έπεσε στην θάλασσα κι άρχισε να κολυμπάει γρήγορα, σα δελφίνι, πάνω στα γαλάζια νερά. Τα κύματα παραμέριζαν μπροστά του κι οι σταγόνες του νερού στάλαζαν σα διαμάντια από τις τρίχες του, χωρίς να τον βρέχουν.
Απ' τα κατάβαθα της θάλασσας βγήκαν οι πανώριες νεράιδες και σμάριασαν γύρω τους κολυμπώντας. Ακόμα κι ο Ποσειδώνας, ο Θεός του πελάγους, περιτριγυρισμένος από τις Θεές της θάλασσας, πήγαινε μπροστά με τ' άρμα του, καταλαγιάζοντας τα κύματα με την τρίαινά του κι ανοίγοντας δρόμο να περάσει ο τρανός αδελφός του ο Δίας.
Η Ευρώπη καθόταν στη ράχη του ταύρου κι έτρεμε από τον φόβο της. Με τόνα χέρι κρατιόταν από τα χρυσοκέρατα, και, με τ' άλλο, μάζευε τον ποδόγυρο του φουστανιού της μη βραχεί στο νερό. Δεν υπήρχε όμως τέτοιος φόβος : η θάλασσα ήταν γαληνεμένη κι οι αρμυρές της στάλες δεν την άγγιζαν. Το θαλασσινό αεράκι χάιδευε τα κατσαρά της μαλλιά κι ανέμιζε το πέπλο που τη σκέπαζε. Το ακρογιάλι όλο και ξαλάργαινε και, σιγά - σιγά, χάθηκε στον γαλανό ορίζοντα. Δεν έβλεπες γύρω - τριγύρω παρά μονάχα τη θάλασσα και τον γαλανό ουρανό.
Σε λίγο όμως, φάνηκαν μακριά οι ακτές της Κρήτης. Ζύγωσε με βιάση ο Δίας κι απόθεσε το πολύτιμο φορτίο του στην ακρογιαλιά. Η Ευρώπη έγινε γυναίκα του Δία και, από τότε, κατοικούσε στην Κρήτη. Απέκτησε τρεις γιους : τον Μίνωα, τον Ροδάνανθυ και τον Σαρπηδόνα. Η φήμη των τριών αυτών μεγαλοδύναμων γιων του Δία, απλώθηκε σ' όλο τον τότε κόσμο.
Πηγές στοιχείων : Ν. Α. Κουν, Μύθοι και θρύλοι της αρχαίας Ελλάδας, Εκδόσεις Αργώ 1966, Dr. John Stevenson, Η ιστορία της Ευρώπης, Εκδόσεις Κ. Κωστόπουλος 2005, Εγκυκλοπαίδεια Δομή, Τ.6, 1972.

Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2007

Η αρχή της πρόληψης

Η είσοδος του δράκου
Τον Νοέμβριο του 2002, η ΕΕ υιοθέτησε ένα ανακοινωθέν για την εφαρμογή της αρχής της πρόληψης από τις ρυθμιστικές αρχές που εποπτεύουν τις επιστημονικές και τεχνολογικές καινοτομίες καθώς και την εισαγωγή νέων προϊόντων στην αγορά, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, ένα προτεινόμενο πείραμα ή εφαρμογή τεχνολογίας ή προϊόν που πρόκειται να εισαχθεί στην αγορά υπόκειται σε εξέταση, ακόμα κι αν αναστέλλεται η διεξαγωγή, εφαρμογή ή η κυκλοφορία του σε " περιπτώσεις που η επιστημονική απόδειξη είναι ανεπαρκής, μη καταληκτική ή αβέβαιη, και η προκαταρκτική επιστημονική αξιολόγηση δείχνει πως υπάρχουν σοβαροί λόγοι ανησυχίας ότι δυνητικά επικίνδυνες επιδράσεις στο περιβάλλον, στην υγεία των ανθρώπων, ζώων ή φυτών μπορεί να είναι ασύμβατες με το υψηλό επίπεδο προστασίας ( της παραπάνω βιόσφαιρας ) που έχει επιλεγεί από την ΕΕ ".
Η βιόσφαιρα ορίσθηκε το 1911, από τον Ρώσο επιστήμονα Βλαντιμίρ Βερνάντσκι και περιγράφεται ως " περιοχή του φλοιού της γης που καταλαμβάνεται από μετασχηματιστές που μετατρέπουν την κοσμική ακτινοβολία σε επωφελή γήινη ενέργεια - ηλεκτρική, χημική, μηχανική, θερμική κλπ. ". Είναι πολύ μικρού πάχους : εκτείνεται από τα βάθη των ωκεανών, όπου υπάρχουν οι πιο πρωτόγονες μορφές ζωής, μέχρι την ανώτερη στρατόσφαιρα. Μέσα σε αυτή τη στενή ζώνη, τα ζωντανά πλάσματα και οι γεωχημικές διαδικασίες της γης αλληλεπιδρούν για να διατηρήσουν τα μεν τις δε και το αντίστροφο.
Κατά την δεκαετία του 1970, ένας Άγγλος επιστήμονας, ο Τζαίημς Λάβλοκ και μια Αμερικανίδα βιολόγος, η Λυν Μαργκόλις, προέκτειναν την θεωρία του Βερνάντσκι, με την δημοσίευση της υπόθεσης της Γαίας. Υποστήριξαν ότι η γη λειτουργεί όπως οι αυτορυθμιζόμενοι ζώντες οργανισμοί. Η χλωρίδα και η πανίδα και η γεωχημική σύνθεση της ατμόσφαιρας λειτουργούν με μια σχέση συνέργειας για να διατηρήσουν το κλίμα της γης στη σχετικά σταθερή κατάσταση που ευνοεί την ανάπτυξη της ζωής.
Ο Λάβλοκ κι η Μαργκόλις χρησιμοποίησαν το παράδειγμα της ρύθμισης του οξυγόνου και του μεθανίου, για να δείξουν πως λειτουργούν οι διαδικασίες, που εξηγεί η κυβερνητική, μεταξύ της ζωής και του γεωχημικού κύκλου, για να διατηρήσουν ένα καθεστώς ομοιοστατικού κλίματος. Μας υπενθυμίζουν ότι τα επίπεδα του οξυγόνου στον πλανήτη πρέπει να περιορίζονται μέσα σε πολύ μικρό φάσμα, αλλιώς ολόκληρος ο πλανήτης θα τυλιγόταν στις φλόγες, γεγονός που θα κατέστρεφε όλη την ζωντανή ύλη, τουλάχιστον στην επιφάνεια της γης. Οι δύο επιστήμονες πιστεύουν ότι όταν το οξυγόνο της ατμόσφαιρας υπερβεί ένα ανεκτό επίπεδο, ένα προειδοποιητικό σήμα κάποιου είδους προκαλεί αύξηση της παραγωγής μεθανίου από τα μικροσκοπικά βακτήρια. Το αυξημένο μεθάνιο μεταφέρεται στην ατμόσφαιρα, μετριάζοντας την περιεκτικότητα σε οξυγόνο μέχρι να επανακτηθεί η σύσταση που υποστηρίζει τη ζωή.
Η συνεχής αλληλεπίδραση κι ανάδραση ανάμεσα στα ζωντανά πλάσματα και τις γεωχημικές διαδικασίες της γης δρουν ως ενοποιημένο σύστημα, διατηρώντας το κλίμα και το περιβάλλον της, προστατεύοντας τη ζωή. Άρα, ο πλανήτης μοιάζει περισσότερο με ζωντανό οργανισμό, μια αυτορρυθμιζόμενη οντότητα που διατηρείται σε σταθερή κατάσταση η οποία είναι πρόσφορη για την συνέχιση της ζωής.
Σύμφωνα με τον τρόπο σκέψης που προτείνει η υπόθεση Γαία, η προσαρμογή και η εξέλιξη των μεμονωμένων πλασμάτων είναι μέρος μιας ευρύτερης διαδικασίας : της προσαρμογής και της εξέλιξης του πλανήτη. Οι συνεχείς συμβιωτικές σχέσεις μεταξύ κάθε ζωντανού πλάσματος και μεταξύ των ζωντανών πλασμάτων και των γεωχημικών διαδικασιών εξασφαλίζουν την επιβίωση και του πλανητικού οργανισμού και των ξεχωριστών ειδών που ζουν μέσα στο περίβλημα της βιόσφαιρας.
Έκτοτε, πολλοί άλλοι επιστήμονες έχουν υποστηρίξει τη θέση για τη Γαία, μετριάζοντας, συγκεκριμενοποιώντας και προεκτείνοντας το έργο των Λάβλοκ και Μαργκόλις. Επί δύο και πλέον δεκαετίες, η ιδέα ότι η γη λειτουργεί σαν ζωντανός οργανισμός έχει καταστεί ο κρίσιμης σημασίας δρόμος διερεύνησης για την αναθεώρηση των σχέσων μεταξύ βιολογίας, χημείας και γεωλογίας.
Εαν η γη όντως λειτουργεί σαν ζωντανός οργανισμός, τότε η ανθρώπινη δραστηριότητα που διακόπτει τη βιοχημεία αυτού του οργανισμού, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συνέπειες τόσο στην ανθρώπινη ζωή όσο και στη βιόσφαιρα συνολικά. Η μαζική καύση φυσικών καυσίμων είναι το πρώτο παράδειγμα ανθρώπινης δραστηριότητας, σε παγκόσμια κλίμακα, που σήμερα απειλεί να επιφέρει ριζική μεταβολή στο κλίμα της γης και να υπονομεύσει τη βιόσφαιρα που διατηρεί ζωντανά τα πλάσματα.
Η επίγνωσή μας, που ακόμα βρίσκεται στα σπάργανα, ότι η γη λειτουργεί σαν ένας ζωντανός και αδιαίρετος οργανισμός, μας επιβάλλει να αναθεωρήσουμε τις έννοιες που χρησιμοποιούμε για τα παγκόσμια ρίσκα, την τρωτότητα και την ασφάλεια. Εάν κάθε ανθρώπινη ζωή, όλο το είδος και όλα τα άλλα προσφιλή μας πλάσματα μπλέκονται μεταξύ τους με την γεωχημεία του πλανήτη σε μια πλούσια και πολύπλοκη χορογραφία που διατηρεί την ίδια τη ζωή, τότε εξαρτιόμαστε ο καθένας από όλους τους άλλους και είμαστε υπεύθυνοι για την υγεία ολόκληρου του οργανισμού. Για να ανταποκριθούμε σε αυτή την ευθύνη, πρέπει να ζούμε στις γειτονιές μας και στις κοινότητές μας με τρόπο που να προωθεί την γενική ευημερία της ευρύτερης βιόσφαιρας μέσα στην οποία κατοικούμε.
Αυτή ακριβώς την αποστολή έχει θέσει η ΕΕ στα είκοσι επτά κράτη - μέλη της. Η αρχή της πρόληψης αντιπροσωπεύει μια βαθιά αναγνώριση ότι η πρώτη υποχρέωση των ανθρώπων είναι έναντι βιόσφαιρας που συγκρατεί την ζωή. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει σταμάτημα της εμπορικής ανάπτυξης ή αναστολή μιας συγκεκριμένης οικονομικής δραστηριότητας. Καμιά οικονομική δραστηριότητα, όσο δελεαστική ή επωφελής κι αν είναι, δεν μπορεί να αφεθεί να υπονομεύσει την ακεραιότητα των συστημάτων που στηρίζουν τη ζωή και τα οποία αποτελούν την αδιαίρετη βιόσφαιρα στην οποία ζούμε κι από την οποία αντλούμε τα προς το ζην.
Στις περιπτώσεις που υπάρχει αιτιολογημένη, αλλά όχι καταληκτική, απόδειξη ότι κάποιο επιστημονικό πείραμα, τεχνολογική εφαρμογή ή προϊόν θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη βλάβη σε οποιοδήποτε τμήμα της βιόσφαιρας, η αρχή της πρόληψης χρησιμεύει ως άγρυπνος φρουρός που διασφαλίζει ότι η κοινωνία δεν θα δράσει εσπευσμένα, αλλά αντίθετα θα δράσει συντηρητικά, απαγορεύοντας ή σταματώντας τη δυνητικά επιβλαβή δραστηριότητα, μέχρις ότου το σώμα των επιστημονικών τεκμηρίων υποδείξει ότι μπορεί να συνεχιστεί αυτή η δραστηριότητα ή υποδείξει εναλλακτικές λύσεις που προωθούν τον ίδιο σκοπό.
Πηγές στοιχείων : Jeremy Rifkin, Το Ευρωπαίκό όνειρο, Λιβάνης 2005 κι η ιστοσελίδα που ήδη αναφέρθηκε.

Η οικοδόμηση της Ένωσης

Μέχρι πολύ πρόσφατα, συνεχίζει ο Αμερικανός φίλος μας, οι περισσότεροι Αμερικανοί κι Ευρωπαίοι δεν θεωρούσαν την ΕΟΚ και την διάδοχό της ΕΕ κάτι περισσότερο από μια κοινή αγορά που παρείχε στα κράτη - μέλη της το πλεονέκτημα να δραστηριοποιούνται σε μια ευρύτερη ενοποιημένη ζώνη εμπορίου.
Οι πρώϊμοι αρχιτέκτονές της, ο Ζαν Μονέ, ο Ρ. Σουμάν, ο Γερμανός καγκελάριος Κ. Αντενάουερ κι αργότερα ο Ζάκ Ντελόρ, προέβαλαν αυτή την ιδέα δημόσια, προκειμένου να κερδίσουν την αποδοχή της Ένωσης. Κατ' ιδίαν όμως, ήταν απόλυτα σαφείς, από την αρχή, ότι " δεν δημιουργούν συνασπισμούς κρατών αλλά ένωση λαών ". Η στρατηγική τους ήταν να κινηθούν σωρευτικά, με τεχνικά κι οικονομικά μέτρα σχεδιασμένα να φέρνουν όλο και πιο κοντά τα κράτη - μέλη. Κάθε μικρό βήμα οικονομικής ολοκλήρωσης θα κατέληγε σε μια αδιόρατη, μερικές φορές μη αντιληπτή, διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας.
Όπως το φανταζόταν, κανένα από αυτά τα βήματα από μόνο του δεν θάταν αρκετό για να προκαλέσει την οργή των κρατών - μελών και να απειλήσει την πρόοδο της Ένωσης. Ο απώτατος στόχος αυτής της στρατηγικής ήταν " κάποια μέρα να έχουν εξασθενήσει τόσο οι εθνικές κυβερνήσεις ώστε να βρεθούν μπλεγμένες σε έναν " εξαπλούμενο ιστό διεθνών δραστηριοτήτων και δράσεων " από τον οποίο θάταν σχεδόν αδύνατο να απεμπλακούν ".
Η στρατηγική αυτή υπήρξε, ως επί το πλείστον, επιτυχής. Από την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη του 1987 ως τη σύνοδο της Νίκαιας τον Δεκέμβριο του 2000, η εξουσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επεκτείνεται συνεχώς εις βάρος των εξουσιών των κρατών - μελών. Το Ηνωμένο Βασίλειο, π.χ.,εκτιμά ότι πάνω το 80% της περιβαλλοντικής νομοθεσίας που ισχύει εντός των συνόρων του προέρχεται από οδηγίες που εκδόθηκαν από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος.
Τέλος, το σχέδιο συντάγματος της ΕΕ, καθιστά σαφές ότι γεννιέται ένας νέος υπερεθνικός πολιτικός θεσμός και ότι, σε κάθε πτυχή του, είναι σχεδιασμένος ώστε να λειτουργεί σαν κράτος ενώ δεν εγείρει εδαφικές αξιώσεις. Η ίδια η νομιμότητα της ΕΕ δεν έγκειται πλέον στον έλεγχο εδάφους ή στην ικανότητα να φορολογεί τους πολίτες της ή να κινητοποιεί τις αστυνομικές ή τις στρατιωτικές δυνάμεις για να επίβάλει την υπακοή, αλλά, μάλλον, σε ένα κώδικα συμπεριφοράς, που καθορίζεται από τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα και ενεργοποιείται μέσω θεσπισμάτων, ρυθμίσεων και οδηγιών και, το πιο σημαντικό, με μια συνεχή διαδικασία εμπλοκής, διαλόγου και διαπραγμάτευσης με πολλαπλούς παίκτες, που λειτουργούν σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό, υπερεθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η ιδέα ότι στην διακυβέρνηση εμπλέκεται μια ευρεία γκάμα παικτών και δραστηριοτήτων εκτός από την κυβέρνηση άρχισε να διαμορφώνεται με την φοιτητική εξέγερση του 1968. Η διακυβέρνηση, έλεγαν οι φοιτητές, δεν είναι διατάγματα και κανόνες που περνούν από πάνω προς τα κάτω, αλλά μια ανοιχτή διαβουλευτική διαδικασία που διεξάγεται από ισότιμους παίκτες, ο καθένας εκ των οποίων έχει τα δικά του συμφέροντα και φιλοδοξίες, αλλά όλοι είναι αλληλοεξαρτώμενοι και τελικά υπεύθυνοι για την κοινή ευημερία. Με τις νέες επικοινωνιακές τεχνολογίες και την αύξηση της παγκόσμιας διασύνδεσης που ακολούθησε, η αλληλεξάρτηση όλων μεγεθύνεται τόσο που η παλιά μονάδα διακυβέρνησης, το έθνος - κράτος, είναι απλά ανίκανη, από μόνη της, να χειριστεί τον όγκο και τη ροή της ανθρώπινης ανταλλαγής και της αλληλεπίδρασης που προκύπτει από αυτή.
Το 1994, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανήγγειλε μια σειρά πρωτοβουλιών που θα καθιστούσαν την ΕΕ την πρώτη πλήρως συντονισμένη κοινωνία της πληροφορίας στον κόσμο. Οι ποικίλες κυβερνητικές υπηρεσίες και οργανώσεις της ΕΕ ενθαρύνθηκαν, ακόμη και απαιτήθηκε από αυτές, να καθιερώσουν " υψηλά επίπεδα αλληλεπίδρασης και δικτύωσης μεταξύ των ευρωπαϊκών υπηρεσιών του αυτού επιπέδου, των κυβερνήσεων κρατών, των νομαρχιών και των δήμων, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, των επιχειρηματιών και των εταιρειών, των εκπαιδευτικών οργανισμών, των ερευνητικών ινστιτούτων και μιας ποικιλίας ομάδων - χρηστών ".
( Εδώ να σημειώσω ότι στον τηλεπικοινωνιακό κλάδο, οι ευρωπαϊκές εταιρείες κατέχουν 6 από τις 11 κορυφαίες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη με πρώτη τη φιλανδική Νόκια και δεύτερη την Βρεταννική Vodafone ) .
Κάθε έτος, όλο και περισσότερες καθημερινές εργασίες της διακυβέρνησης της ΕΕ εκχωρούνται σ' αυτά τα δίκτυα, αλλάζοντας τον τρόπο που γίνεται αντιληπτή η έννοια της κυβερνητικής εξουσίας. Σήμερα, οι νέες πληροφοριακές και επικοινωνιακές τεχνολογίες είναι η κινητήρια δύναμη και των πολιτικών αλλαγών.
Υπήρχε μια πραγματική αίσθηση τρόμου στους πολιτικούς ηγέτες, κατά την δεκαετία του 1980 και του 1990, ότι η κυβέρνηση όπου νάναι καταρρέει και ότι η καπιταλιστική αγορά θα καταστεί εν τέλει ο αναμφισβήτητος ρυθμιστής των ανθρώπινων σχέσεων. Οι απανταχού κυβερνήσεις αισθάνθηκαν την ανάγκη να επεκταθούν και να συμπεριλάβουν τόσο τον ιδιωτικό τομέα όσο και την κοινωνία των πολιτών στη διαμόρφωση και στην εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής. Αυτή η αναγνώριση αποτέλεσε μια επανάσταση στον τρόπο σκέψης ως προς τη συμμετοχή στα κοινά.
Μέχρι την εμφάνιση των δικτύων δημόσιας πολιτικής, ο πολιτικός στίβος χωριζόταν σε δύο ξεχωριστές σφαίρες. Οι πολίτες ψήφιζαν και εξέλεγαν πολιτικούς ηγέτες οι οποίοι, με τη σειρά τους, ψήφιζαν νόμους που αντανακλούσαν την βούληση των ψηφοφόρων τους. Οι κρατικές γραφειοκρατίες στην συνέχεια, ήταν υπεύθυνες για την εκπλήρωση της πολιτικής βούλησης. Ο ρόλος τους θεωρούνταν ουδέτερος και καθαρά διοικητικός. Η ίδρυση των δικτύων δημόσιας πολιτικής, υπήρξε μια παραδοχή, σε κάποιο βαθμό, ότι στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η συμμετοχή στα κοινά δεν αρχίζει και τελειώνει με την εκλογή των αξιωματούχων και την ψήφιση της νομοθεσίας και ότι το ζήτημα της υπεράσπισης και της εφαρμογής της είναι πολιτικά φορτισμένο και χρειάζεται την ενεργή συμμετοχή, όπως η εκλογή των ηγετών και η ψήφιση των νομοσχεδίων.
Για τις κυβερνήσεις, τα δίκτυα δημόσιας πολιτικής αποτέλεσαν ένα μέσο για να κάνουν ένα άλμα προς τα πίσω και να ενδυναμώσουν την πολιτική διαδικασία φέρνοντάς τη στο σημείο που ήταν πριν την εκχώρηση τόσο μεγάλου χώρου δραστηριότητας στην αγορά. Το σκεπτικό στο οποίο βασίζονται τα δίκτυα είναι ότι το κοινωνικό περιβάλλον βρίσκεται συνεχώς σε ρευστή κατάσταση και συχνά αλλάζει σημαντικά σε κάθε στάδιο της πολιτικής διαδικασίας. Ούτε τα συμφέροντα των ψηφοφόρων είναι δια παντός δεδομένα. Οι στόχοι τους και οι προτεραιότητές τους συνεχώς αλλάζουν, καθώς προβλέπουν και προσαρμόζονται στις αλλαγές του περιβάλλοντός τους. Τα δίκτυα δημόσιας πολιτικής είναι ένας τρόπος για να διατηρήσουν οι κυβερνήσεις ανοιχτές τις διόδους πολιτικής διαβούλευσης, λήψης αποφάσεων και εκπλήρωσής τους και συνάδουν με τον συνεχή διάλογο και διαπραγμάτευση μεταξύ όλων των επηρεαζόμενων εκλογικών σωμάτων.
Η πολιτική, με την νέα ευρωπαϊκή έννοια του όρου, σημαίνει το σύνολο της σκόπιμης δραστηριότητας στην οποία εμπλέκονται οι άνθρωποι και οργανισμοί, μέσω επισήμων ή ανεπίσημων δικτύων, για να προωθήσουν τα συμφέροντα και τους στόχους τους. Η συμμετοχική δημοκρατία μετακινείται προς τις πιο απόμακρες γωνιές του χώρου και περικλείει την διάρκεια. Έτσι γίνεται μια ανθρώπινη προσπάθεια που απορροφά τα πάντα. Όλα στην κοινωνία πολιτικοποιούνται και όποιος μένει εκτός των δικτύων διακυβέρνησης κινδυνεύει να μείνει πολύ πίσω στην πολιτική διαδικασία, με ελάχιστες ευκαιρίες να προλάβει την ροή του παιχνιδιού.
Πηγές στοιχείων : Jeremy Rifkin, Το Ευρωπαίκό όνειρο, Λιβάνης 2005 κι η ιστοσελίδα που ήδη αναφέρθηκε.

Η γέννηση ενός νέου είδους οικονομικής υπερδύναμης


Η Ευρώπη είναι μια καινούργια πολιτική οντότητα και εμπορική δύναμη στην παγκόσμια σκηνή. Αριθμεί 455 εκατομμύρια πολίτες που αντιπροσωπεύουν το 7% της ανθρώπινης φυλής. Ενώ είναι μικρότερη αριθμητικά από την Κίνα και την Ινδία - η καθεμιά από τις οποίες υπερβαίνει σε πληθυσμό το ένα δισεκατομμύριο - , η ΕΕ ήδη έχει πληθυσμό συντριπτικά μεγαλύτερο από αυτό των ΗΠΑ, των οποίων τα 293 εκατομμύρια αποτελούν το 4,6 % της ανθρώπινης φυλής και η Ιαπωνία, με τα 120 εκατομμύρια του πληθυσμού της που αντιστοιχούν στο 2,1% της ανθρώπινης φυλής, είναι νάνος μπροστά της.
Η ΕΕ σήμερα είναι η μεγαλύτερη ενιαία εσωτερική αγορά, όπως και η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη στον τομέα των αγαθών, σ' όλο τον κόσμο. Ελάχιστοι Αμερικανοί, γράφει ο συγγραφέας, έχουν επίγνωση της ισχύος των ευρωπαϊκών υπερεθνικών εταιρειών. Οι 61 από τις μεγαλύτερες εταιρείες στον κατάλογο του περιοδικού Fortune Global Fortune 500, είναι ευρωπαϊκές, ενώ μόνο 50 είναι αμερικανικές και 29 έχουν έδρα την Ασία. Στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνονται και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών. Ενδεικτικά αναφέρεται ο εκδοτικός τομέας, όπου η μεγαλύτερη εκδοτική εταιρεία βιβλίων στον κόσμο είναι η 167άχρονη γερμανική εταιρεία μέσων ενημέρωσης Bertelsmann, τρίτη κατά σειρά μεγέθους μετά την Time Warner και την Walt Disney. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ είναι η μεγαλύτερη εμπορική δύναμη και στον τομέα υπηρεσιών.
Το 2000, στην Ευρώπη αντιστοιχούσαν 590,8 δισεκατομμύρια ευρώ ή το 24% του συνολικού εμπορίου υπηρεσιών, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ που ερχόταν δεύτερες με 550,9 δισεκατομμύρια ευρώ και μερίδιο 22%. Η Ιαπωνία ερχόταν τρίτη με απόσταση, με 201,6 δισεκατομμύρια ευρώ και μερίδιο της τάξης του 8% της παγκόσμιας αγοράς. Επιπλέον, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, που έχουν εμπορικό έλλειμμα και εισάγουν περισσότερα απ' όσα εξάγουν, οι εξαγωγές της ΕΕ είναι περισσότερες από τις εισαγωγές της.
Το 2003, το ΑΕΠ των 10,5 τρισεκατομμυρίων της ΕΕ ήδη υπερβαίνει εκείνο των 10,4 τρισεκατομμυρίων των ΗΠΑ και είναι σχεδόν 6,5 φορές μεγαλύτερο από κείνο της Κίνας.
Το αξιοσημείωτο γεγονός είναι η ταχύτητα με την οποία η Ευρώπη πρόλαβε τις ΗΠΑ μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Το 1960, η αμερικανική οικονομία παρήγαγε σχεδόν τα διπλάσια αγαθά και υπηρεσίες ανα ώρα από τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο μαζί. Όμως, το 2002, η Ευρώπη είχε σχεδόν καλύψει το χάσμα της παραγωγικότητας ανά εργάσιμη ώρα, φτάνοντας στο 97% του αμερικανικού επιπέδου.
Την ίδια χρονιά, και παρά την ορμητική άνοδο της παραγωγικότητας στις ΗΠΑ, έξι ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν υψηλότερη παραγωγικότητα από την αμερικανική. Το 2002, ο μέσος εργάτης στην Νορβηγία παρήγαγε 45,55 δολάρια αγαθών και υπηρεσιών ανά ώρα, έναντι των 38,83 δολαρίων των ΗΠΑ. Το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Ολλανδία παρήγαγαν επίσης περισσότερα αγαθά ανά ώρα σε σχέση με τις ΗΠΑ. Όμως, αυτές είναι μικρές χώρες λέει. Τι γίνεται με τις μεγάλες χώρες που μετράνε ;
Λοιπόν, συνεχίζει, στη Γερμανία το 2002, σημειώθηκε μεγαλύτερη παραγωγικότητα ανά εργάσιμη ώρα απ'ότι στις ΗΠΑ. Ο μέσος εργάτης παρήγαγε προϊόν αξίας 39,39 δολαρίων ανά ώρα. Και η χαριστική βολή : οι Γάλλοι εργάτες παρήγαγαν προϊόν αξίας 41,85 δολαρίων ανά ώρα ή 3,02 δολάρια περισσότερα από όσα παρήγαγαν οι Αμερικανοί εργάτες, που σημαίνει 7% μεγαλύτερη παραγωγικότητα. Η Γαλλία έρχεται τρίτη κατά σειρά, από την άποψη της παραγωγικότητας, στον κόσμο, ακριβώς μετά από την Νορβηγία και το Βέλγιο. Και πέντε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής την παραγωγικότητα των ΗΠΑ - Δανία, Αυστρία, Ιταλία, Ελβετία και Φιλανδία.
Τέλος, από την άποψη της υλικής της υπόστασης, η Ευρώπη ακόμα διαμορφώνεται. Με την ένταξη νέων χωρών, η Ένωση περιλαμβάνει χώρο που εκτείνεται από την Φιλανδία μέχρι την Μεσόγειο κι από την Ιρλανδία μέχρι τη Μαύρη θάλασσα. Μεγάλο μέρος της δυναμικής της ΕΕ εξαρτάται από την ικανότητά της να δημιουργήσει μια δυναμική κι ενιαία εσωτερική αγορά συναλλαγών κι ενιαίο εμπορικό στίβο. Ακόμα διανύει τα πρώτα στάδια της δημιουργίας ηπειρωτικού δικτύου μεταφορών, ενός ολοκληρωμένου ηλεκτρικού κι ενεργειακού δικτύου, ενός κοινού πλέγματος επικοινωνιών, μιας ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών κι ενός ενοποιημένου ρυθμιστικού πλαισίου για την διεξαγωγή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Η ΕΕ έχει ιδρύσει τα λεγόμενα Διευρωπαϊκά Δίκτυα που καλύπτουν τους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών, με στόχο τη σύνδεση όλης της Ευρώπης σ' ένα ενιαίο , τελευταίας τεχνολογίας, πλέγμα. Το τίμημα της ενοποίησης της Ευρώπης αναμένεται να ξεπεράσει τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια και θα χρηματοδοτηθεί τόσο από τις κυβερνήσεις όσο κι από τον ιδιωτικό τομέα.
Πηγές στοιχείων : Jeremy Rifkin, Το Ευρωπαίκό όνειρο, Λιβάνης 2005 κι η ιστοσελίδα που ήδη αναφέρθηκε.

Ο αργόσυρτος θάνατος του Αμερικανικού ονείρου

Πορτραίτο
Το βιβλίο " Ευρωπαϊκό όνειρο " είναι γραμμένο από τον Jeremy Rifkin, ( Λιβάνης 2005 ), έναν Αμερικανό οικονομολόγο που από το 1994 είναι μέλος του Προγράμματος Εκπαίδευσης Στελεχών της Σχολής Οικονομίας και Εμπορίου Γουόρτον, όπου παραδίδει διαλέξεις σε γενικούς διευθυντές κι ανώτατα στελέχη διοίκησης απ' όλο τον κόσμο, πάνω στις νέες τάσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, καθώς και τις επιδράσεις που έχουν αυτές οι νέες τάσεις στην παγκόσμια οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.
Είναι πρόεδρος του Ιδρύματος Οικονομικών τάσεων στην Ουάσιγκτον.
Άλλα βιβλία του είναι " Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της ", " Ο αιώνας της βιοτεχνολογίας ", " Η νέα εποχή της πρόσβασης " και " Η οικονομία του υδρογόνου ". Και τα 4 βρίσκονται στο Αναγνωστήριο* για μελλοντική ανάγνωση.
Εδώ έχω κρατήσει σημειώσεις από τα κεφάλαια που βρήκα πιο ενδιαφέροντα. Τις μέρες που το διάβαζα ( 2006 ) είχα βρει και τις φωτογραφίες των θαυμάσιων αραβικών αλόγων που θυμίζουν την χώρα καταγωγής του συγγραφέα και συνοδεύουν τα κείμενα.
Στις πρώτες 70 από τις 680 σελίδες του βιβλίου, συγκρίνοντας τις κοινωνικο -πολιτιστικές διαφορές των Αμερικανών και των Ευρωπαίων, ο συγγραφέας γράφει μεταξύ άλλων ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις των Αμερικανών είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες των λαών των άλλων βιομηχανικών χωρών και πλησιάζουν περισσότερο αυτές των λαών των αναπτυσσόμενων χωρών.
Το 68% του κοινού πιστεύει στην ύπαρξη του διαβόλου, το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 55% μεταξύ των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου. Οι μισοί Αμερικανοί ( 45%) παρακολουθούν την λειτουργία τουλάχιστον μια φορά τη βδομάδα, 1% πιστεύει ότι θα πάει στην κόλαση, το 82% πιστεύει στον παράδεισο και το 63% ότι πιθανώς θα πάει εκεί.
Στην Ευρώπη αντίθετα, ο μισός πληθυσμός δεν πηγαίνει ποτέ στην Εκκλησία και στην ανατολική Ευρώπη ο σχετικός αριθμός είναι ακόμα πιο μικρός.
Λόγω της βαθιάς τους θρησκευτικότητας γράφει, έχουν την τάση να βλέπουν τον ίδιο τον κόσμο σαν πεδίο μάχης όπου συγκρούονται συνεχώς το καλό με το κακό.
Έτσι, στα χρόνια της υποχώρησης του ψυχρού πολέμου, ο πρόεδρος Ρήγκαν αναφερόταν στην Σοβιετική Ένωση χαρακτηρίζοντάς την " αυτοκρατορία του κακού ". Μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος Μπους συσπείρωσε τον αμερικανικό λαό παρουσιάζοντας τις προσπάθειές τους να ξετρυπώσουν τους τρομοκράτες σαν μια μεγάλη σταυροφορία. Και δηλαδή, ενώ οι Ευρωπαίοι δεν συμφωνούν ότι η θρησκευτική γλώσσα είναι η καταλληλότερη να ορίσει τον παγκόσμιο αγώνα, η ρητορική του Λευκού Οίκου βρίσκει πρόθυμο ακροατήριο στην αμερικανική ενδοχώρα.
Σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί ( 48% ) είναι πεπεισμένοι ότι απολαμβάνουν ειδική μεταχείρηση επειδή έχουν ειδική προστασία από τον Θεό. Απόδειξη αυτού του γεγονότος είναι ότι ο Θεός τους έχει ανταμείψει με την πιο ισχυρή και ευημερούσα χώρα πάνω στη γη.
Το πράγμα ξεκινά το 1620,
πριν την αποβίβαση των προγόνων τους στον νέο κόσμο. Ο πνευματικός τους ηγέτης Τζον Γοϊνθροπ, τους είπε ότι ο Θεός ήταν αυτός που τους είχε απελευθερώσει από τον ζυγό των Ευρωπαίων καταπιεστών τους και ότι αυτοί ήταν ο " περιούσιος λαός " που κλήθηκε από τον Θεό ν' αποτελέσει παράδειγμα και να δώσει φως στον κόσμο. Ο Φραγκλίνος από την άλλη, παρατηρώντας την παρθένα άγρια φύση της Αμερικής, είδε τεράστιους, απεριόριστους πόρους που μπορούσαν να τιθασευτούν και να γίνουν παραγωγικοί. Τους παρείχε λοιπόν, την πρακτική καθοδήγηση. Το όραμα του Φραγκλίνου για την Αμερική εμπνεόταν από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, με έμφαση στον υλισμό, τον ωφελιμισμό και το ατομικό συμφέρον στο πλαίσιο της αγοράς.
Για κάθε πράξη αποκάλυψης, στους πρωτοπόρους χορηγούνταν μια δόση ωφελιμιστικής ορθολογικόιτητας, κάτι που έκανε τους Αμερικανούς, μεμιάς και ταυτόχρονα, τους πιο φανατικούς θρησκευόμενους και τους πιο μαχητικούς πραγματιστές από όλους τους λαούς της γης : μια κατάσταση που διαρκεί μέχρι σήμερα.
Σήμερα όμως, ένας αυξανόμενος αριθμός νεαρών Αμερικανών έχει έρθει σε ρήξη με το αυθεντικό αμερικάνικο όνειρο : πίστη στον Θεό, πίστη στην σκληρή εργασία και θυσία για τις μελλοντικές γενιές.* Γι' αυτούς, το αμερικάνικο όνειρο έχει πολλή περισσότερη σχέση με την τύχη και το αδιάντροπο θράσος. Η επιθυμία για στιγμιαία επιτυχία διαχέεται σε όλη την αμερικανική κουλτούρα και το όνειρο έχει μετατραπεί σε ονειροπόληση. Τα νέα υποκατάστατα - νόμιμος τζόγος, τηλεοπτικά θεάματα όπου γίνεται κανείς διάσημος επειδή είναι απλά ο εαυτός του - βασίζονται στην φαντασία και την ψευδαίσθηση.
Οι Αμερικανοί ξοδεύουν σήμερα περισσότερα χρήματα στον τζόγο από όσα στον κινηματογράφο, τα βίντεο, τα DVD, τη μουσική και στα βιβλία, παρμένα όλα μαζί. Το 2002, ξόδεψαν 68 δισεκατομμύρια δολάρια παίζοντας νόμιμα σε κούρσες, σε καζίνα και σε λοταρίες, έναντι των 27 δισεκατομμυρίων του 1991.
Το νέο είδος των ριάλιτι σόου της τηλεόρασης έχει καταστεί το πιο πρόσφατο πεδίο από το οποίο, πολλοί από τους νεότερους Αμερικανούς εξαρτούν την ανάδυση του άστρου τους. Το 2004 υπήρχαν πάνω από 170 ριάλιτι σόου στην Αμερικανική τηλεόραση. Εκατομμύρια θεατές μπορούν να ζουν το αμερικάνικο όνειρο νοερά παρακολουθώντας τους ελάχιστους τυχερούς που ξεπέρασαν τις αντιξοότητες, πεπεισμένοι ότι το όνειρο είναι ακόμη ζωντανό και ότι όπου νάναι έρχεται και η δική τους σειρά.
Όπως λένε οι επικριτές, έχουν γίνει ένας λαός παχύσαρκος, τεμπέλης και αραχτός, που ξοδεύει τον περισσότερο χρόνο του ευχόμενος να πετύχει, αλλά δεν είναι πρόθυμος να πληρώσει το αντίτιμο, με το είδος εκείνο της προσωπικής δέσμευσης που απαιτείται για να κάνουμε κάτι αξιόλογο στη ζωή μας.
Η ανία είναι μια πιο ακριβής περιγραφή της συναισθηματικής και νοητικής κατάστασης όλο και περισσότερων νέων Αμερικανών. Γι' αυτούς τους νέους, το αμερικάνικο όνειρο δεν αντιπροσωπεύει πια την αναζήτηση, αλλά θεωρείται περισσότερο ως ένα δικαίωμα. Σε συνδυασμό με την επιθυμία για στιγμιαία ικανοποίηση, δημιουργείται μια ναρκισσιστική προσωπικότητα που έχει λιγότερες δυνατότητες να χειριστεί τις πολλές απογοητεύσεις της ζωής και ρέπει περισσότερο προς την αντικοινωνική συμπεριφορά, ακόμη και προς τη χρήση βίας, προκειμένου να αποκτήσει ότι νομίζει ότι του αξίζει να δικαιούται.
Το 1992, Καναδοί και Αμερικανοί ρωτήθηκαν εάν " είναι αποδεκτή η χρήση βίας για να αποκτήσει κανείς ότι θέλει ". Απάντησε καταφατικά το 9% των Καναδών και το 10% των Αμερικανών. Το 1996, το ποσοστό των Καναδών παρέμεινε ίδιο, ενώ των Αμερικανών ανέβηκε στο στο 18 %. Το 2000, σχεδόν ένας στους τέσσερις Αμερικανούς πιστεύει ότι η χρήση βίας για να έχει κανείς ότι θέλει είναι αποδεκτή. Τα ποσοστά έφτασαν στο 24% για τους Αμερικανούς και 12 % για τους Καναδούς που την " δικαιολογούν".
* Μια ενδιαφέρουσα παράγραφος που αφορά τις νουθεσίες των γονιών του, βρίσκεται στην σελ. 30 όπου γράφει :
" Ενώ η μητέρα μου μου δημιούργησε τη φιλοδοξία που επέτρεψε στη φαντασία να πετάξει, ήταν ο πατέρας μου που μου μετέδωσε το μέτρο του αμερικάνικου ρεαλισμού και του πρακτικού πνεύματος ώστε να πραγματοποιήσω τα όνειρά μου. Έλεγε, " Γιέ μου, πολλοί άνθρωποι ονειρεύονται να κάνουν σπουδαία πράγματα, αλλά αυτό που διαφοροποιεί τους ονειροπόλους από τους επιτυχημένους είναι η πειθαρχία και η σκληρή δουλειά. " Και μετά, πάντα, πρόσθετε την δική του έννοια της στατιστικής πιθανότητας όσο αφορά τις ευκαιρίες επιτυχίας. " Αγόρι μου, να θυμάσαι πάντα ότι η επιτυχία στη ζωή είναι αποτέλεσμα κατά 99% της σκληρής δουλειάς και κατά 1% του ταλέντου…και μην ξεχάσεις ποτέ ότι κανείς δεν θα σου χαρίσει την επιτυχία ούτε θα σου δώσει τίποτα χωρίς αντάλλαγμα. Ότι κάνεις θα το κάνεις με τις δικές σου δυνάμεις ".
* Αναγνωστήριο : Το αρχικό όνομα της κεντρικής σελίδας του blog, που από τον Ιούλιο του 2008 μετονομάσθηκε σε Διαβάζοντας...
Πηγές στοιχείων : Jeremy Rifkin, Το Ευρωπαίκό όνειρο, Λιβάνης 2005 κι η ιστοσελίδα που ήδη αναφέρθηκε.